آشنایی با استاندارد ملی آمبولانس 4374
مقدمه
استاندارد ملی 4374 ،با نام رسمی استاندارد خودروهای پزشکی و تجهیزات آنها- آمبولانسها می باشد . این استاندارد از نوع استانداردهای اجباری است به این معنی که تمام خودروهای آمبولانس تولیدی در کشور ملزم به رعایت بندهای آن می باشند و از لحاظ قانونی تجهیز آمبولانس مغایر با این استاندارد تخلف محسوب می شود .
استاندارد ملی براساس استاندارد اروپایی EN178 تدوین شده است و با نظرات اعضای کمیسیون فنی تدوین استاندارد متشکل از کارشناسان سازمان استاندارد ایران ،کارشناسان سازمان اورژانس کشور ، کارشناسان سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ،نمایندگان شرکتهای تولید کننده آمبولانس ، کارشناسان دانشگاه های علوم پزشکی و نماینده انجمن صنفی تولید کنندگان تجهیزات پزشکی با شرایط کشور هماهنگ شده است .
این استاندارد براساس آمبولانسهای تجهیز شده بر روی خودروهای ون تدوین شده است و آمبولانسهای آفرود و نظامی را شامل نمی شود .
استاندارد به شرح الزامات ابعادی ، پزشکی ، بهداشتی و ایمنی آمبولانس می پردازد و روش آزمون تمام بندهای مندرج را شرح می دهد .
نکته جالب توجه این است در بسیاری از کشورهای اروپایی که براساس استاندارد EN1789 اقدام به تجهیزآمبولانس می پردازند ، استاندارد EN1789 استانداردالزامی نمی باشد و اصطلاحا استاندارد خود اظهاری یا اختیاری است . یعنی تنها اعلام تولید کننده مبنی بر تولید آمبولانس منطبق با استاندارد EN1789 کفایت می کند .
این روش با توجه به سیستم نظارت موجود در اروپا منتج به خود کنترلی کیفی در تولیدکنندگان شده است ودرفضای رقابتی اقتصاد آزاد ممکن است یک خطا و یا عدم توجه به یک بند استاندارد می تواند به پایان کار یک تولید کننده منتج شود .
شیوه نظارتی در استاندارد ملی 4374 برپایه پایش 100 نمونه های تولیدی در هر واحد تولیدی توسط کارشناسان اداره نظارت بر اجرای استاندارد می باشد .بدین صورت که با اعلام واحد تولیدی مبنی بر اتمام تولید خودروهای در حال تجهیز کارشناس اداره نظارت بر اجرای استاندارد با مراجعه به واحد تولیدی اقدام به بازرسی خودروهای تجهیز شده نموده و در صورت انطباق با بندهای استاندارد تاییدیه سازمان استاندارد مبنی بر منطبق بودن آمبولانس تولیدی با استاندارد ملی را صادر می نماید .
متن استاندارد نوع خودروهای مجاز برای تجهیز به انواع آمبولانس را براساس قوانین جاری کشور و الزامات ابعادی مشخص می نماید .
انواع آمبولانس ها براساس استاندارد ملی به چهار دسته تقسیم می گردد .
نوع A1 ، نوع A2 ، نوع B، نوع C
که به ترتیب از ساده ترین آمبولانس به مجهز ترین آمبولانس با تعریف ماموریتهای جداگانه دسته بندی می گردد . یعنی نوع A1 ساده ترین آمبولانس و نوع C مجهزترین نوع می باشد .
در این سلسه مقاله تلاش شده تا بندهای استاندارد ملی به ساده ترین روش ممکن (درحد توان واطلاعات نویسنده ) شرح داده شود و با تصاویر و مطالب مرتبط به درک بهتر مطالب والزامات برای مصرف کنندگان کمک شود .
روش کار در این مقالات به این صورت می باشد : ابتدا هر بخش از استاندارد کامل و عین به عین از متن استاندارد بیان می گردد و سپس به شرح هر بند می پردازیم . هر کجا از متن استاندارد ملی 4374 استفاده شده است متن در " " قرار داده شده است تا اگر تفسیر نویسنده از متن با هدف استاندارد مغایرتی داشت ، خواننده را دچار گمراهی نکند. بخشی از تفسیرهای نوشته شده حاصل تجربیات عینی از جلسات کمیسیون تدوین ، نظرات کارشناسان سازمان استاندارد و بازخورد مصرف کنندگان آمبولانس می باشد و سعی شده نگاه علمی با نگاه واقع گرایانه تلفیق شده و اطلاعات کاربردی در اختیار خوانندگان قرار داده شود .
فصل یک :
هدف و دامنه کاربرد استاندارد :
متن استاندارد :
" هدف از تدوین این استاندارد ، تعیین الزامات طراحی ، آزمون ، اجرا و تجهیز آمبولانسهای شهری و جاده ای مورد استفاده در انتقال و مراقبت از بیماران می باشد . همچنین این استاندارد الزامات کابین بیمار را در برمی گیرد .
این استاندارد الزامات مربوط به تایید خودروها و آموزش کارکنان را شامل نمی شود .
این استاندارد برای آمبولانسهای شهری و جاده ای با قابلیت انتقال حداقل یک بیمار (بر روی برانکار و /یاصندلی ) کاربرد دارد .
الزامات بر حسب نوع آمبولانسها براساس افزایش سطح مراقبت قابل اجرا به شرح ذیل طبقه بندی می شود :
نوع A1 و A2 برای انتقال بیمار
نوع B آمبولانس اورژانس
نوع C آمبولانس واحد سیار مراقبتهای ویژه
این استاندارد الزامات کلی برای وسایل پزشکی قابل حمل در آمبولانس های شهری و جاده ای و کاربرد آنها در داخل و خارج بیمارستانها و درمانگاهها در مواقعی که شرایط محیطی می تواند با شرایط طبیعی واحد مسقف تفاوت داشته باشد را ارائه می دهد ."
به زبان ساده می توان گفت این استاندارد شامل الزامات کلی کابین بیمار را در آمبولانس به طور کامل شرح می دهد و تجهیزات نصب شده و روش نصب آنها در داخل آمبولانس را از نقطه نظر ایمنی و کیفی شامل می شود . در فصول بعد الزامات مربوط به نگهدارنده های تجهیزات پزشکی را شرح می دهد .
نمی توان هر دستگاهی را با هر روش ممکن در آمبولانس نصب و استفاده کرد و باید الزاماتی را رعایت نمود . این تفاوت در تجهیزات آمبولانسی نسبت به تجهیزات کلینیکی به علت شرایط محیطی زمان استفاده در آمبولانس به دلیل تکانهای حاصل از حرکت خودرو ، امواج الکترومغناطیسی خاص خودرو و فضای کاری محدود آمبولانس در قیاس با کلینیک می باشد . به طور مثال کلیه دستگاه های نصب شده در داخل آمبولانس باید دارای نگهدارنده 10g proof باشند یعنی بتوانند در صورتی که شتابی 10 برابر شتاب گرانش به انها وارد شد در محل خود باقی بمانند و دستگاه از آنها جدا نشود .
در متن استاندارد به الزمات شرح الزامات مربوط به تجهیزات پزشکی نمی پردازد و این موضوع را با ارجاع به استانداردهای مربوطه هر وسیله و الزام به استفاده از وسیله دارای استاندارد مرجع معرفی شده در شرایط تعریف شده در استاندارد ، شرح می دهد . مانند استاندارد ملی 4370 در خصوص برانکارو سایر وسایل حمل بیمار
در مورد خودرو استاندارد ملی استفاده از هر خودرویی که با توجه به قوانین کشوری از نظر قانونی شماره گذاری آنها مورد تایید مراجع ذی صلاح باشد را به شرط انطباق با بندهای این استاندارد بلامانع می داند .و استاندارد های مربوط به خودرو پایه را به استاندارد ملی مربوطه ارجاع می دهد.
الزامات ابعادی بدین معنی است که طول ، عرض و ارتفاع کابین باید دارای حداقل ابعاد مشخصات درج شده در استاندارد باشد و این الزامات ابعادی ، ابعاد ورودی های خودرو (درب عقب و درب کنار) را نیز شامل می شود .
این ابعاد براساس فضای مورد نیاز کادر درمانی (که در استاندارد به عنوان پرستار معرفی می شود ) برای هر نوع آمبولانس بسته به ماموریت تعریف شده متفاوت می باشد .
از نطر ابعادی آمبولانس نوع A1 کمترین ابعاد و آمبولانس نوع C بیشترین ابعاد را دارا می باشد .
دسته بندی استاندارد همانطور که در پیشگفتار نیز به آن اشاره شد براساس ماموریت تعریف شده برای هر نوع انجام شده است .
آمبولانس نوع A فاقد تجهیزات مراقبتهای ویژه بوده و لذا امکان فعالیت به عنوان خودرو اورژانس را ندارد . و تنها می توان برای انتقال بیمار هوشیار و فاقد ریسک سلامتی بالا از آن استفاده نمود .